Een carnavalskop heeft meerdere levens
Door: Jan Marcelissen, Oktober 2023
Afgelopen carnaval (2023) kwamen er via internet mooie foto’s binnen met daarop carnavalskoppen van onze club, die nu potsierlijk rondreden in optochten in plaatsen als Groenlo en Uden. Daar zit natuurlijk een verhaal achter. Het verhaal van onze papieren nomaden.
Narrenkop is eerste verhuizer
CV De Faant heeft in haar bestaan met regelmaat carnavalskoppen verkocht aan carnavalsclubs in andere plaatsen. De eerste koppen die over de toonbank gingen kwamen van de wagen van 1983. De bouwers vonden het een prettig idee de koppen een tweede leven te geven in plaats van ze te laten belanden in de slijptol. Bovendien was elke cent aan inkomsten meegenomen. Een week na carnaval laten we een advertentie zetten in de Dagblad De Stem en wel op maandag 21 februari.
Op hetzelfde moment is ook Raamsdonker Peet Koopmans al nieuwsgierig naar een tweezijdige narrenkop die ook op diezelfde wagen staat. Hij is er als de kippen bij, niet in de laatste plaats vanwege het feit dat hij tijdens het bouwproces met regelmaat komt kijken. Hij is zeer gecharmeerd van deze flink uit de kluiten gewassen januskop. De kop wordt van de wagen geslepen en Peet neemt deze op een aanhanger mee naar De Meulepad in Raamsdonk. Het is dan ook zeer aannemelijk dat dit de eerste kop is die onze club ooit heeft ‘verkocht’. Het is echter niet bekend of er een prijsje aan vast zat of dat het een dienst/wederdiensttransactie was. De kop heeft meerdere jaren in uiteenlopende kleuren in de optocht van d’n Haaykaant meegedraaid. Peet zet de kop zo hoog mogelijk en die komt op grote hoogte inderdaad goed tot zijn recht. Een jaar na de verkoop rijdt hij zelfs weer mee in de Faantelaandse optocht, maar dan onder de vlag van De Meulepad.
Foto links: Narrenkop trekt door ut Faantelaand op de wagen van De Faant in 1983. Op de foto rechts nadert hij een jaar later in functie van de Meulepad vanuit de Hoofdstraat de kruispad richting Keizersdijk.
Carnavalsjumelage. Van Raamsdonksveer naar Wassenaar
Ondertussen is er ook al vrij snel een reactie op de advertentie uit onverwachte hoek. Bij de familie Marcelissen krijgt men namelijk iemand uit Wassenaar aan de telefoon, die interesse heeft in diverse poppen. De man is lid van Carnavalsvereniging de Tunnelklossers. Hij is door een medelid attent gemaakt op de advertentie. Het medelid is een vrachtwagenchauffeur van een transportbedrijf en die leest tijdens een lunch in Rijen dat er carnavalskoppen te koop zijn. ‘Beloond met de eerste prijs’, staat erbij. De interesse is serieus en de Tunnelkossers zijn doortastend. Al de eerstvolgende zaterdag steekt er een vrachtwagen uit Wassenaar achteruitrijdend de pad naar de boerderij van Willem van Laarhoven in. Zo wat alle bouwers zijn aanwezig en helpen de Tunnelklossers de poppen heel behoedzaam met inladen. De mannen uit Wassenaar zijn er erg over te spreken en de bouwploeg voelt zich even later schatrijk. Er wordt meteen afgerekend. Met een zekere weemoed ziet de bouwploeg zijn papieren maatjes waarmee ze zich tijdens het bouwproces meer en meer verbonden voelden vertrekken. Een mooie financiële opsteker is het echter wel voor de club.
Links optocht in Wassenaar 1984 met koppen gemaakt in de boerderij van Willem van Laarhoven. Rechts een piraat, die in 1985 namens De Tunnelklossers zijn optocht rijdt.
De wagenbouwers van de Faant maken in de regio al snel naam. Er worden begin jaren ’80 prachtige wagens gemaakt. Het niveau gaat met sprongen vooruit. Dat gaat snel van mond tot mond, maar vooral een medium als de krant heeft op dat moment een enorme reikwijdte. Vrijwel elk jaar staat er een foto van de wagen in dagblad De Stem en dat draagt enorm bij aan de positieve belangstelling. Tijdens een bouwperiode komen er met regelmaat bouwclubs uit andere plaatsen op visite.
De Tunnelklossers blijken trouwe klanten en komen ook in 1984 en 1985 terug om onderdelen te kopen. De aandacht voor de wagens van de Faant groeit als een inktvlek. De wagen van 1984 is een enorm piratenschip met daarop een gigantische piraat. Het is deze piraat waar een club uit Hoeven zijn zinnen op heeft gezet. De chauffeur levert een huzarenstukje af door de grote vrachtwagen achteruit het smalle pad in te rijden richting de boerderij van Willem van Laarhoven. Voor de bouwers staat vast dat de grote piraat onmogelijk in één stuk in de grote vrachtwagen kan. Ad Blankers weet wel raad. Hij zet ter hoogte van de schouders rigoreus de slijptol in het lichaam van de piraat, waarna deze desondanks met enig duw -en wringwerk in de laadbak wordt gezet. De geamputeerde armen komen er los achter te liggen. Er wordt afgerekend (boter bij de vis, een bedrag van 800 gulden) en alle aanwezige bouwers gaan zo trots als een pauw naar huis. Alsof ze elk persoonlijk zojuist het bedrag hebben mogen innen. Het gevoel van dubbel eer hebben van je werk geeft een goed gevoel.
Een financieel overzicht van de jaren tussen 1981 en 1986 laat ook een kosten -en opbrengstenplaatje van de wagenbouw zien. Daaruit blijkt dat er in 1983/1984 505 gulden is verdiend aan de verkoop van carnavalskoppen. Over het bouwjaar 1984/1985 is een positief saldo van 600 gulden behaald en over 1985/1986 gaat het om een voordeel van F 752,50. Drie eerste prijzen op rij leveren in totaal 1.300 gulden op. De bouwploeg draait in die jaren een behoorlijke omzet en ziet zijn inspanningen en successen niet alleen terug in de vorm van mooie trofeeën, maar ziet het ook blinken in de clubkas.
Kopen, rijden en doorverkopen
In 1986 wordt een wat kleinere wagen gebouwd. Daaromheen loopt echter een prachtige loopgroep bestaande uit 17 carnavalspoppen. Deze hebben reeds tijdens het bouwproces de aandacht getrokken van CV De Bierbukskes uit Hank. Voor een bedrag van 500 gulden nemen zij de groep over. In het Knusterooierslaand winnen zij vervolgens in de optocht van 1987 de hoofdprijs, strijken met de prijs een bedrag op van 500 gulden en verkopen de groep vervolgens een jaar later voor wederom 500 gulden door aan een club uit de regio.
De belangstelling blijft aanhouden in de jaren die volgen. Onderdelen van wagens worden o.a. verkocht aan clubs uit Made, Dussen, Raamsdonk, Drunen en Dorst.
Kaaiendonk meldt zich
In 1990 staat er niet geheel plotseling een carnavalsclub uit Oosterhout aan de deur. Het contact is tot stand gekomen door Oosterhouter en tevens Oud- Verenaar Wim Snijders en Jan Marcelissen van onze club. CV ‘t Rutselbos is dan al een club met een rijke historie in Kaaiendonk. Zo organiseren zij al vele jaren met carnaval de beroemde kolderieke Ronde van ’t Rutselbos. Op een zaterdag namiddag worden enkele koppen opgehaald bij Tim Reijntjens autospuiterij, waar De Faant in die jaren zijn wagens bouwt. We begeleiden ze mee naar hun bouwplaats in de St. Janstraat in Oosterhout. In deze ruimte in hartje Oosterhout zullen ze nog even een jaartje geduld moeten hebben alvorens ze door Kaaiendonk kunnen trekken. Een lekker bakske koffie, worstenbroodjes en een pilsje maken er een overdracht van in Bourgondische sferen. CV ‘t Rutselbos meldt ons het jaar daarop apetrots dat er met hun wagen een derde plek is behaald in de Kaaiendonkse optocht. ‘Voor de eerste keer in ons bestaan bij de eerste drie’.
Hans Bloemsaat
Dat blijkt ook voorlopig de laatste ‘handel’ te zijn voor CV De Faant. Tot 1999 is er enerzijds geen interesse vanuit de regio en moeten we anderzijds concluderen ook minder initiatiefrijk te zijn. Wel wordt de prachtige karakteristieke kop van Hans Bloemsaat op dat moment de voorzitter van de C.O.R., die samen met de kop van burgemeester Schaeffer de wagen van 1992 siert, geschonken aan Hans. Deze is namelijk zo verguld met dit eerbetoon aan hem dat hij hem hoe dan ook wil hebben. Hans laat hem vervolgens in het veel duurzamere polyester zetten. De kop prijkt nog jarenlang met carnaval aan de voorgevel van zijn fysiotherapie aan de Hoofdstraat. Later is dit Café De Pracktijk geweest en enkele jaren heette het Café Linq. Anno nu gaat het verder onder de naam Ons Thuis.
Paul Marcelissen vormde in zijn garage de kop van Hans Bloemsaat. Hans laat hem in polyester uitvoeren waardoor hij nog jaren te zien is aan de gevel van zijn huis in de Hoofdstraat.
Oprichter Harmonie de Eendracht in papiermaché naar Moerdijk
In 1999 bloeit de verkoop van carnavalskoppen heel even op. Cor Baardemans, toch al een man met een breed sociaal netwerk, legt aanwezig bij een verjaardagsfeest, contact met oud-Verenaar Leen Zijlmans. Deze is lid van CV Roekeloos uit Moerdijk en spreekt af te komen kijken naar de wagen die we op dat moment aan het bouwen zijn. Een enorme kop, voorstellende een oude muzikant die symbool staat als de oprichter van Harmonie de Eendracht uit Raamsdonksveer en die hoog bovenop de kiosk het Faantelaand in tuurt, heeft Leens speciale interesse. Omdat er in de constructie van enkele andere koppen veel steigermateriaal is opgenomen alsmede een motorische aandrijving, worden deze mee verkocht en loopt de prijs naar een mooi totaalbedrag van 1.000 gulden. Een jaar later, in 2000 wint CV Roekeloos de eerste prijs in het Spieringkruiersdorp. Wederom melden zij zich voor nieuwe aankopen. Elementen van de zilveren jubileumwagen thema Sirrekus Faant gaan nu voor 500 gulden richting Moerdijk. Leen laat met carnaval vanuit Moerdijk weten dat zijn club voor de tweede maal op rij de hoofdprijs heeft gepakt. Aangezien hij om onduidelijke redenen stopt bij zijn club, krijgt het contact met de Faant geen vervolg.
Er volgt dan een lange periode waarin geen beweging is op de markt van de carnavalskoppen. Het duurzame materiaal polyester geniet de voorkeur. Soms staan er nog gegadigden op de stoep. Vaak is de reden van het niet doorgaan van een verkoop het gebrek aan opslag bij de geïnteresseerde club. Bovendien is het opslaan van koppen ook voor ons een probleem en is sloop daardoor onvermijdelijk.
Mister Zydeco
Het duurt voor CV De Faant tot 2013 eer er weer belangstelling is voor een kop. En niet de minste. De wagen heeft als thema Cajun- en Zydeco. Hierop toornt Mister Zydeco City Jo van Strien overal bovenuit. De man die het grootste Cajun- en Zydeco festival van Europa oprichtte glimt van trots en komt regelmatig kijken naar de totstandkoming van zijn karikatuur. Jo wil hem graag hebben als blikvanger tijdens het festival in mei van dat jaar. En dat gebeurt ook. Alle dagen staat de kop met accordeon te pronken voor de stampvolle concerttent.
De karikatuur van Jo van Strien op de foto links in bruinpapier in de bouwhal. Op de foto rechts staat hij te pronken voor de festivaltent op de parkeerplaats bij de sportvelden.
Taaie Griekse soldaat rijdt meerdere optochten
In 2015 komt onze club met een verrassende, zeker voor CV de Faant, atypische wagen naar buiten. ‘Het paard van Troye’ is het thema. Een gigantisch groot paard vult de gehele wagen. Het motto is: Mee deus pèèrd verovere wai ut Fèèr. Het paard zit vol met figuranten in de rol van Griekse soldaten. De act gespeeld door vele leden is levensecht en ludiek tegelijk. Het paard maakt in de stralende zon een overrompelende indruk. De koppen die erbij zijn gemaakt zijn in aantal en grootte ook niet direct wat je bij De Faant verwacht. Toch zijn de twee Griekse soldaten op de trekkerombouw poppen die we weer eens onder de aandacht willen brengen van eventuele kopers. Marius van de Boogaert plaatst een advertentie op marktplaats. Er komt een reactie uit het Brabantse dorpje Velp, het land van de Zandkruiers. Willie van Dinther is de man die namens Carnavalsvereniging Van alles Wa aldaar mailcontact heeft met Marius. Hij heeft interesse in een kop. ‘We hebben gisteren een vergadering gehad en zouden de kop graag willen kopen voor 45 Euro. Deze past goed bij ons onderwerp’, lezen we in de mail. Willie is al wel eens in onze bouwhal op bezoek geweest en vond het bijzonder interessant eens een keer een andere bouwwijze te kunnen aanschouwen. Aldus beelden ze in 2016 met hun wagen de zogenaamde motorclub De Velpse Bende uit en winnen hiermee de eerste prijs. Een dag later rijdt de kop mee in de optocht van Grave, maar deze wordt voortijdig ontbonden vanwege storm, wind en natte sneeuw. Willie vertelt vervolgens dat ze een week later onderweg waren met hun wagen naar Langenboom, waar een inhaaloptocht zou plaats vinden. Maar weer gooien slechte weersomstandigheden roet in het eten. Er komt echter voor de Griekse krijger alsnog een vierde optocht. Want weer een jaar later zien we de kop weer in Velp terug op de wagen van CV ’t Kumpt wel. Hij is door Willie en zijn club geschonken aan deze jeugdige carnavalsclub. Hoe het de dappere soldaat verder is vergaan, is ongewis, maar zeker is dat hij vanuit onze bouwhal bij Keizersveer al een mooie reis heeft gemaakt en veel ervaring heeft opgebouwd in het rijden van carnavalsoptochten.
Onze Griekse krijger in de stormachtige, later ontbonden, optocht van Grave in 2016.
Onze ‘Ferse’ Griekse soldaat. Hier nog monter op weg naar de optocht van Grave.
Wrange paradox
Het vrijheidsbeeld dat op de wagen staat met als thema ‘Rusland’ in 2017 zien we een jaar later als decoratie terug bij Cafetaria ’t Hooike. Gezien de recente geschiedenis is het wel heel paradoxaal dat juist deze creatie als enige element van die wagen een soort van tweede leven krijgt.
The Beatles op tournee
In 2018 wordt er qua vormwerk een huzarenstukje geleverd als The Fab Four, alias de wereldberoemde Beatles, allen hoogstpersoonlijk als karikatuur te zien zijn op een wagen die met live-muziek en een prachtige act overtuigend wordt ondersteund. Deze wagen trekt via social media veel aandacht. Een club uit het Oost-Brabantse Odiliapeel met de naam Staartjesdijk laat er geen gras over groeien en koopt Ringo Star, Paul mcCartney, John Lennon en George Harrison. Een vredesduif die op de trekkerombouw staat wordt een prooi voor een studentenvereniging. Buurtvereniging Staartjesdijk behaalt in Odiliapeel de eerste prijs met de Beatles en deelname aan de optocht in Uden met dezelfde wagen levert aldaar een derde prijs op. The Beatles zijn als vanouds meteen flink op tournee, want nog tijdens dezelfde carnaval wordt deelgenomen aan de optocht in Volkel. De carnavallers van Buurtvereniging Staartjesdijk zijn dusdanig tevreden dat ze al bij voorbaat interesse hebben in de wagen die we in 2019 gaan maken.
De Beatles tonen zich in de optocht van Uden in 2019.
De Beatles op weg naar een eerste prijs in de optocht van Odiliapeel.
Koninklijk Huis toert door Nederland
Het jaar na The Beatles brengen we de historische wagen met de drie kopstukken van het Koninklijk Huis in de straten van ‘t Faantelaand. Willem Alexander, Maxima en Beatrix schitteren in het centrum van Raamsdonksveer tussen het massaal opgekomen publiek. De artistieke megaklus bereikt een uitzonderlijk hoog niveau. Het zijn tevens topstukken, die omringd door tal van andere fraai gevormde koppen, online enorm veel aandacht krijgen. We vinden dat we de Staartjesdijkers van Odiliapeel niet kunnen passeren en geven hen de eerste rechten tot aankoop. Daar maken ze gretig gebruik van. Zij kopen flink wat van bovengenoemde stukken en gaan voldaan naar het Schaopwaeserslaand terug.
De Koninklijke familie komt wonder boven wonder ongeschonden de optocht door van Odiliapeel in 2020.
Onze Koninklijke familie maakt echter het jaar daarop bange en spannende uren door als het in de zaterdagse optocht van Odiliapeel ongenadig hard stormt. Het is een wonder dat alles heelhuids uit de optocht komt. En eigenlijk al onwaarschijnlijk dat de optocht überhaupt doorgaat. Er worden namelijk op veel plaatsen optochten afgelast, o.a. ook in Raamsdonk. De storm wakkert eerder aan dan dat ie afneemt en dat zorgt ervoor dat Staartjesdijk de zondagoptocht van Uden aan zijn neus voorbij ziet gaan. Ook de optocht van ons Faantelaand gaat op zondag niet door. CV de Faant grijpt zijn laatste strohalm en dat is deelname aan de optocht van d’n Haaykaant, die is uitgesteld naar de dinsdag, 25 februari 2020. Contactman Piet Kuijten weet na de optocht te melden dat Staartjesdijk uit Odiliapeel veel elementen van onze fraaie kermiswagen wil overnemen.
Corona gooit twee jaar lang roet in het eten, waardoor we pas anno nu (2023) weer de carnavalsonderdelen van onze pronkstukken van 2019 en 2020 op het spoor komen. Op de voorpagina van het Brabants Dagblad zien we op een foto koppen inclusief ons reuzenrad van onze kermiswagen in…… jawel Uden.
Het Brabants Dagblad meldt spektakel in de optocht van Uden. Ofwel: Ferse Kermis in Uden.
Het verhaal en de reis van ons Koninklijk Huis is voorlopig geëindigd in Groenlo in de Gelderse Achterhoek. ‘Koninklijk Carnaval’ kopt De Gelderlander op de voorpagina waarop een prachtige foto van onze Beatrix, Maxima en Willem Alexander. Zo lang het blauw bloed in het papiermaché nog in goede staat blijft, is het niet uitgesloten dat ze nog een tijdje door zullen reizen. Het zijn bijzonder mooie kunststukken waar nog veel toeschouwers zich in het land aan gaan vergapen. Voor de bouwers een mooie gedachte, iets om trots op te zijn. Voor ontwerper en vormer Sebastiaan Marcelissen eveneens een meer dan eervolle gedachte.
Voorpagina van De Gelderlander, afdeling Achterhoek, d.d. 20 februari 2023.
En zoals carnavalsvierders de vergankelijkheid van het leven zo lang mogelijk voor zich uitschuiven, zullen onze papieren nomaden ook proberen zolang mogelijk uit de buurt van slijptol en papiercontainer te blijven.
Het is inmiddels najaar 2023 als Sjoerd Marcelissen op Marktplaats een advertentie ontdekt waarin Maxima, Willem Alexander en Beatrix worden aangeboden voor een bedrag van 850 euro. ‘Driekoppig op aparte aanhangwagens’ is er toegevoegd. Kortom: Ons Koninklijk Huis is zijn Oranjetour door carnavalsland nog lang niet moe.
Wordt vervolgd.
